Voor de tweede keer in 1 jaar tijd veroveren Belgische raderdiertjes het heelal. Met dit nieuwe experiment sloegen UNamur, SCK CEN en ook de ULB de handen in elkaar om te ontdekken wat de effecten zijn van gewichtloosheid én straling op het DNA-herstelmechanisme van levende organismen. Dat moet toelaten om de weerstand van astronauten tegen kosmische straling op termijn te verhogen, en verre ruimtereizen mogelijk te maken.

Kosmische straling

Radioactiviteit is een natuurlijk fenomeen. Het is overal aanwezig op aarde, maar dat is niks in vergelijking met de hoge stralingswaarden in de rest van het heelal. Die kosmische radioactieve straling is een natuurlijk fenomeen, waartegen we op aarde relatief goed beschermd zijn door de dampkring en het aardmagnetisch veld. Maar bij hoge dosissen en langdurige blootstelling kan radioactiviteit gevaarlijk zijn voor ons lichaam. Luchtvaartpersoneel bijvoorbeeld, die voor hun werk op 10 kilometer hoogte zweven, hebben na een jaar werken méér straling opgelopen dan een werknemer in de kerncentrale. En als je nog verder en langer in de ruimte wil reizen – om ooit een bemande missie naar Mars mogelijk te maken – moet je de astronauten aan boord goed beschermen tegen de negatieve effecten van de kosmische straling. Hoe dat in de toekomst nog beter kan? Dat onderzoeken Belgische wetenschappers met dit experiment.

2 miljoen Belgische astronauten

Op 5 december zijn ze vertrokken vanuit het Kennedy Space Center in Florida. Met een Falcon 9-raket van SpaceX, om een dag later te arriveren in het internationaal ruimtestation ISS. Het is al de tweede keer in een jaar tijd dat dit experiment plaatsvindt. Uit de eerste, voorzichtige conclusies van het vorige ruimte-experiment blijkt dat gewichtloosheid en kosmische straling de vruchtbaarheid van raderdiertjes niet beïnvloeden en dat ze zich ook in de ruimte voortplanten.

De huidige ruimtereizigers krijgen het tijdens dit tweede experiment nog erger te verduren dan tijdens de eerste ruimtereis. “We stellen hun weerstand extra op de proef door hun DNA vóór vertrek al te beschadigen. Dat doen we door de diertjes op aarde al te bestralen,” zegt radiobiologe Sarah Baatout (SCK CEN). Als de raderdiertjes dit experiment zonder veel problemen overleven, levert dat een schat aan wetenschappelijke informatie op. “Raderdiertjes kunnen meer dan tweehonderd keer meer straling verdragen dan mensen, terwijl hun cellulaire opbouw op die van de mens gelijkt. Inzicht in de onderliggende mechanismen van hun DNA-herstelproces zal ons toelaten om de weerstand van astronauten tegen kosmische straling te verhogen”, aldus nog Sarah Baatout.

Kanker behandelen, begrijpen hoe het leven op aarde is ontstaan, ruimtereizen mogelijk maken

Ook kankerpatiënten hebben baat bij de resultaten van dit onderzoek. Met de inzichten van dit experiment kunnen bijvoorbeeld bepaalde crèmes ontwikkeld worden die de huid van kankerpatiënten beter beschermen tegen blootstelling aan straling tijdens hun behandeling.

Een derde experiment, dat in 2025 op de planning staat, zal nog verder gaan om de extreme weerstand van de raderdiertjes te testen. Dan zullen de diertjes buiten aan het ISS hangen, waar ze zonder bescherming worden blootgesteld aan heel lage temperaturen, een vacuümomgeving en hoge dosissen ultraviolette en ioniserende straling. Als blijkt dat sommige soorten van leven extreem resistent zijn tegen kosmische straling, dan geeft dat een inzicht in hoe het leven op aarde kan zijn ontstaan: misschien is het dan wel gewoon via meteorieten op aarde beland.

Op dit moment zijn de stralingsdosissen in de ruimte te hoog om mensen naar Mars te sturen. Onze raderdiertjes gaan ons helpen een oplossing daarvoor te zoeken. Buiten het beschermende schild van het ISS is de straling zeventig keer hoger dan binnenin. Hoe levende organismen daarmee omgaan, zal ons helpen om de juiste info aan te leveren om onder andere ruimtepakken te ontwerpen voor de astronauten die straks op de maan moeten rondwandelen.

  • Deel deze pagina

Vond je dit interessant?

Schrijf je dan in op onze maandelijkse niewsbrief. Zo blijf je op de hoogte van de actualiteit uit de nucleaire sector en ontvang je steeds onafhankelijke, feitelijke en geverifieerde informatie.

Lees meer over ruimtevaart

Ruimtevaartorganisatie ESA kiest Tractebel als partner voor de ontwikkeling van kernbrandstof bij ruimtemissies

Het Belgische ingenieursbureau Tractebel gaat met de Europese Ruimtevaartorganisatie ESA samenwerken...

3 minuten

Tractebel neemt voortouw in onderzoeksproject PULSAR rond energiebevoorrading in ruimtevaart

Het Belgische ingenieursbureau Tractebel werd door de Europese Commissie geselecteerd om het PULSAR...

2 minuten

Perseverance Rover van NASA gaat op zoek naar leven op Mars

Op 30 juli 2020 werd de Perseverance Mars Rover van NASA succesvol gelanceerd vanop Cape Canaveral...